Koopman legt biologisch melken in de weegschaal

Waarom biologisch?

Vanuit de politiek lijkt er een voorkeur te bestaan voor biologische landbouw. Denk daarbij aan de Farm to Fork strategie vanuit Europa en de standpunten van een aantal partijen in de Nederlandse politiek. De gebroeders Koopman kiezen graag voor een toekomstgerichte bedrijfsstrategie waarbij het financiële resultaat uiteindelijk wel als een belangrijke beslisfactor geldt. Ondanks dat biologisch goed zal passen bij Koopman is het financiële resultaat een heikel punt. Het is nog een kleine stap om vanuit hun huidige bedrijfsvoering en visie te komen tot een biologische bedrijfsvoering. Het bedrijf ligt dichtbij een Natura2000 gebied. Ze houden nu al veel rekening met de natuur en proberen met zo min mogelijk input van buitenaf hun bedrijf rond te zetten.

Wat speelt allemaal een rol bij de uitgangspunten?

Koopman wil de aanwezige gebouwen en infrastructuur zo goed mogelijk blijven benutten, aangezien de financiering daarmee nauw samenhangt. De insteek is dan ook dat het aantal koeien niet daalt. De melkproductie per koe mag wel dalen, mits het voersaldo goed in de benen blijft. Momenteel neemt Koopman deel aan een aparte melkstroom via A-ware die levert aan Albert Heijn. Dit label levert een behoorlijke toeslag op de basismelkprijs op. Dit zorgt ervoor dat de hogere bio-melkprijs een minder groot verschil maakt. Punt bij de huidige melkstroom is wel dat graslandverbetering nauwelijks mogelijk is, terwijl dat wel nodig is volgens de broers. Binnen biologisch zou dat wel mogen, en is daarbij tevens een mooie mogelijkheid het klaveraandeel in het grasland te verhogen.

Een heel wezenlijk punt bij een omschakeling naar biologisch is het feit dat er extra grond nodig is. Een biologische bedrijfsvoering vraagt om een extensievere bedrijfsopzet. "Soms komt er grond in de regio beschikbaar maar het is niet eenvoudig om dit er ‘even’ bij de kopen,’’ merkt Koopman. De broers hopen op hulp vanuit de provincie Friesland. Deze provincie wil de omschakeling stimuleren. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door een grondbudget te hanteren waarbij de provincie faciliteert in de aankoop van beschikbaar komende gronden die passen binnen de biologische strategie van een bedrijf. Het bedrijf zou dan de gronden onder bepaalde beheervoorwaarden moeten kunnen pachten.

Relatie met K&K doelstellingen

Jaarlijks worden binnen K&K doelstellingen geformuleerd op het gebied van milieu en omgeving. Hoe verhoudt een eventuele omschakeling zich tot deze doelen? Duidelijk is wel dat een omschakeling betekent dat ze minder externe input, zoals kunstmest en elders geteeld voer aanvoeren. Ook zal er minder afvoer van mest nodig zijn. De bedrijfsvoering zal dan meer leunen op de intrinsieke kracht van een bedrijfssysteem. De afschaffing van de derogatie speelt daarin ook een rol, het verschil tussen gangbaar en bio verdwijnt op dat gebied. De verwachting is dat parameters in relatie tot milieu wel verbeteren (minder N-overschot per ha, minder NH3 emissie). Het is de vraag of de CO2 footprint per kg melk ook verlaagt. Er wordt weliswaar geen kunstmest gebruikt en minder voer aangekocht, maar de methaanproductie zal vermoedelijk niet dalen en de melkproductie per kg opgenomen methaanopwekkend (hoog NDF) voer zal lager worden. Er zijn diverse krachten van toepassing waarbij sommige ontwikkelingen positief maar andere als minder positief gezien worden.

Financiële afwegingen

Periodiek worden de verwachte ontwikkelingen in de bedrijfsvoering met een financiële meerjarenbegroting doorgerekend. Daaruit bleek dat het financiële perspectief niet beter werd door de omschakeling. De marge per kg melk voor de lange termijn daalde van ± 3 cent naar ± 1 cent per kg melk. De totale marge krimpt dus. Uiteraard hangt de uitkomst sterk samen met de diverse keuzes en uitgangspunten, maar de voor Koopman meest relevante afwegingen zijn hierbij op verschillende niveaus beoordeeld.

Overpeinzingen voor de toekomst

Dat de interesse voor biologisch boeren aanwezig is, is wel duidelijk. Punt is wel dat Koopman voor een vraagmarkt wenst te produceren, en als biologisch massaal gestimuleerd gaat worden is het maar de vraag of het huidige bio-melkprijs niveau in de benen blijft. Bovendien is de eigen grondpositie wel cruciaal voorafgaand aan de keuze; bij te weinig grond moeten ze erg duur voer bijkopen. Koopman heeft ook nog een aanpassing van de gebouwensituatie en wisseling van melksysteem op de rol staan. Dat vraagt een forse investering en dan moet er wel een bepaalde zekerheid voor een voldoende hoge bruto geldstroom zijn. Al met al lijkt de tijd nog niet rijp voor een omschakeling maar de kansen op dit gebied blijven ze in het oog houden.