Dossier
Klimaatslimme landbouw
Met klimaatslimme landbouw, ofwel 'Climate-Smart Agriculture', kunnen we aan de stijgende vraag naar voedsel voldoen en tegelijkertijd werken aan productiemethoden voor gewassen die zijn aangepast aan een veranderend klimaat. We krijgen te maken met steeds extremere weersomstandigheden; niet alleen langdurige droogte, maar ook zware regenval. Wageningse onderzoekers bekijken hoe boeren daar beter op kunnen inspelen.
Klimaatslimme landbouw is door Nederland op de wereldwijde politieke agenda geplaatst bij de VN-top in New York in 2014. Ook politiek wordt het idee nu breed gedragen om de voedselproductie te verhogen en tegelijk het verbruik van grondstoffen daarbij flink te verminderen. De door Nederland gepresenteerde plannen zijn inmiddels door 75 landen omarmd.
Klimaatslimme landbouw in Nederland
Nederland kan, met Wageningen University & Research voorop, een sleutelrol spelen om ook in de toekomst de wereldbevolking op een milieuvriendelijke manier van voldoende gezond voedsel te voorzien. In Nederland wordt namelijk op hoog niveau kennis ontwikkeld over landbouw en klimaatslimme landbouw door samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid.
Nieuws over klimaatslimme landbouw
-
Koeien & Kansen en ClieNFarms werken samen aan reduceren van broeikasgassen
- EU project ClieNFarms onderzoekt in 23 EU-regio’s routes naar klimaat - neutrale landbouw. Koeien & Kansen onderzoekt voor de Nederlandse melkveehouderij de mogelijkheden. Het project gaat uit van een oplossingsruimte bepaald door economische, ecologische en culturele omstandigheden die in elke regio verschillen. Niet verwacht mag worden dat overal dezelfde maatregelen worden gekozen. -
Afvang ammoniak uit stal succesvol en methaan uit bek van koe nog een uitdaging
- Volgens onderzoekers van Wageningen University & Research is het mogelijk om van de totale methaanuitstoot uit de bek van een koe en de mest ruim twintig procent af te vangen. Afvang van driekwart van de ammoniak uit de stal is al praktijkklaar. Dat blijkt uit een haalbaarheidsstudie naar het gezamenlijk afvangen van methaan en ammoniak uit melkveestallen dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Dairy Science. -
Minder excretie stikstof en fosfaat bij Koeien en Kansen dan forfaits
- De melkveebedrijven die deelnemen aan Koeien & Kansen hebben in 2024 gemiddeld minder stikstof en fosfaat geproduceerd dan de wettelijke forfaitaire normen. De stikstofexcretie lag gemiddeld 3% lager, terwijl de fosfaatexcretie zelfs 15% lager was. Deze lagere nutriëntenuitstoot leidde tot een besparing van gemiddeld 230 ton mestafvoer per bedrijf. -
Landbouw en klimaatverandering: wat is in de toekomst nog mogelijk?
- Het voorjaar is nog nauwelijks begonnen of we kampen in Nederland al met problemen rondom droogte. Met name de natuur en landbouw lijden hieronder. Emma Knol, onderzoeker Klimaat & Bedrijf bij Wageningen University & Research (WUR), werkt onder meer aan een tool die de impact van klimaatverandering voor boeren op bedrijfsniveau inzichtelijk maakt en laat zien welke maatregelen kunnen helpen om ook in de toekomst landbouw te kunnen bedrijven. “Maar een klimaat- en waterrobuuste landbouw is niet alleen een opgave voor boeren.” -
De methaanuitstoot van koeien en schapen kan 25% omlaag met behulp van fokprogramma’s
- WUR start het Global Methane Genetics-initiatief, een internationaal project om de methaanuitstoot van koeien en schapen met een kwart te verlagen. De groep Fokkerij en Genomica leidt een internationaal consortium met 50 partners uit 25 landen dat 27,4 miljoen dollar heeft ontvangen van het Bezos Earth Fund en de Global Methane Hub. -
Ammoniak en broeikasgassen meten op proefboerderij De Marke
- Op proefboerderij De Marke van Wageningen University & Research (WUR) meten sensoren de ammoniak- en broeikasgasemissies van melkvee. Het onderzoek moet duidelijk maken of het systeem geschikt is om er milieuvergunningen voor veehouders op te kunnen baseren. Eenvoudig is het niet. -
Afsluitende bijeenkomst voor het Climate Smart Cattle Breeding project
- In het kader van de afronding van het Climate Smart Cattle Breeding project, werd op woensdag 12 maart een symposium georganiseerd over fokken van melkvee met een verlaagde methaanuitstoot. Tijdens het evenement kwamen boeren die door middel van gegevensverzameling hadden bijgedragen aan het project samen met onderzoekers en projectpartners, voor een informatieve dag met nieuwe inzichten en waardevolle discussies. -
Hoosbuien, hitte en droogte: veehouders moeten zich aanpassen aan weersextremen
- Langdurige droogte, hitte en extreme neerslag: boeren krijgen steeds vaker te maken met weersextremen en zullen zich moeten aanpassen aan een veranderend klimaat. Wageningen University & Research ontwikkelt en deelt praktische innovaties en kennis om de veehouderij klimaatbestendig te maken. -
Klimaat en veehouderij: praktische innovaties voor minder uitstoot van broeikasgassen
- De wereld wordt steeds vaker geteisterd door klimaatrampen. Een van de belangrijkste veroorzakers hiervan is het broeikasgaseffect en de veehouderij draagt hier aan bij. Dat moet en kan anders. Samen met boeren, overheden en bedrijfsleven werkt Wageningen University & Research aan praktische oplossingen voor minder uitstoot van broeikasgassen uit de veehouderij. -
Enorme methaan- en ammoniakreductie door varianten van dagontmesting
- Dagelijkse mestverwijdering uit de stal (het zogenaamde Dagontmesting) en de varianten daarvan kan leiden tot een aanzienlijke reductie van zowel methaan- als ammoniakemissies, waardoor de luchtkwaliteit en dus het welzijn en de gezondheid van de varkens worden verbeterd. Dat blijkt uit een onderzoek van Wageningen Livestock Research (WLR) en De Hoeve Innovatie (DHI) naar de Stal van de Toekomst.
Projecten
-
Graslandmanagement in onderzoek
- De integrale aanpak van methaan en ammoniak in de melkveehouderij, met als doel een geïmplementeerde toepassing van de beoogde reducties in 2030, betekent dat voor het rantsoen de gehele keten van maatregelen en werkwijzen om tot een rantsoen te komen (inkuilen, graslandbeheer, graswinning, kwaliteit, beweiding, bemesting, etc.) onderzocht moet worden. De effecten hiervan in de praktijk zullen worden getoetst op pilotbedrijven en worden gedemonstreerd op demobedrijven, zodat handelingsperspectief aan boeren kan worden gegeven. -
Greenwell: het verenigen van dierenwelzijn en een lage milieubelasting binnen vleeskuiken-productiesystemen
- Duurzaamheid binnen de vleeskuikenhouderij kent diverse dimensies zoals dierenwelzijn en milieubelasting. Greenwell maakt inzichtelijk wat keuzes in de keten écht betekenen voor duurzaamheid, om vervolgens verdere optimalisatie hiervan mogelijk te maken. -
Analyse van trends, variatie en associatie van methaanemissie tussen melkveebedrijven
- De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Verbetering en validatie CO2-productiemodel voor geiten
- De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Nature-based Solutions for Climate Resilient and Circular Food Systems
- Op de natuur gebaseerde oplossingen zouden een positieve bijdrage leveren aan de voedselzekerheid bij klimaatverandering. Echter, de kennis die aan deze claim ten grondslag ligt, is versnipperd en onvoldoende aanwezig. Dit project heeft als doel om op de natuur gebaseerde oplossingen beter te begrijpen met oog op voedselsystemen die in gevaar zijn door klimaatverandering. -
Verbetering meetprotocollen voor vaststellen emissiefactoren van stalsystemen in de veehouderij
- De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Microbioom in relatie tot CH4 en NH3
- Potentiële reductiemaatregelen via het voer- en dierspoor - De integrale aanpak van methaan en ammoniak in de melkveehouderij, met als doel een geïmplementeerde toepassing van de beoogde reducties in 2030, betekent dat voor het rantsoen de gehele keten van maatregelen en werkwijzen om tot een rantsoen te komen (inkuilen, graslandbeheer, graswinning, kwaliteit, beweiding, bemesting, etc.) onderzocht moet worden. De effecten hiervan in de praktijk zullen worden getoetst op pilotbedrijven en worden gedemonstreerd op demobedrijven, zodat handelingsperspectief aan boeren kan worden gegeven. -
Slimme, toekomstbestendige verdienmodellen voor de akkerbouw
- De eisen die door overheid, maatschappij, consument en keten aan de productiewijzen in de land- en tuinbouw worden gesteld, nemen toe, waardoor het verdienvermogen van onder andere akkerbouwers onder druk komt te staan. De grote uitdaging voor de sector is om waardencreatie in de vorm van allerlei ecosysteemdiensten, zoals biodiversiteitsbehoud, klimaateisen en stikstofeisen, te combineren met slimme verdienmodellen, zodat de akkerbouw zowel ecologisch als sociaaleconomisch volhoudbaar zal worden.
Opties daarvoor zijn bijvoorbeeld een herkenbaar onderscheidend(e) product(kwaliteit), slimme nieuwe samenwerkingsvormen, meer ontwikkelruimte, een (andere) betaling voor publieke diensten en/of blockchain in de keten. Die opties en combinaties hiervan worden in dit voorstel verkend en uitgewerkt tot concepten, verdienmodellen, ketenarrangementen en afspraken. -
Fokken tegen methaan
- De veehouderij staat voor de opgave om de methaanuitstoot sterk te reduceren. Methaan in de veehouderij komt met name vrij uit de koe. Reductie van de uitstoot van methaan is op meerdere manieren mogelijk. Een manier is een gerichte fokkerij. In een door Topsector Agri en Food gefinancierd onderzoek wordt, in samenwerking met FrieslandCampina en CRV, gekeken of het mogelijk is om door een gericht fokprogramma de methaanuitstoot per koe te reduceren. -
Graslandbeheer voor minder methaan en ammoniak
- Gras is een waardevol product voor melkkoeien; met zijn energie, proteïne en structuur. Naast de voedingswaarde heeft het nog veel meer functies voor bodem, landschap en het welzijn van koeien. In dit project kijken we naar de functie van gras in relatie tot de reductie van methaan- en ammoniakemissies.